Exhibition, News

PARALELNI TOKOVI/ Gradski muzej Vršac /

28.08.2025

Pozivamo Vas na otvaranje izložbe Paralelni tokovi, u Gradskom muzeju Vršac, Bulevar Žarka Zrenjanina 20, u sredu 03. septembra u 19 h.

Izložba predstavlja više od 50 pažljivo odabranih umetničkih radova koji se kreću u širokom rasponu od klasične slike, objekta, fotografije, videa i skulpture, i obuhvata dug period dinamičnog umetničkog razvoja od 50-ih godina XX veka, pa sve do prve decenije novog milenijuma. Ovako širok vremenski raspon odabran je sa namerom da se pokaže bogatstvo alternativnih razmišljanja o umetnosti i njenim granicama kroz ključne radove u kojima su ta razmišljanja bila prvi put artikulisana. Pojavivši se na domaćoj umetničkoj sceni kao paralelan tok u složenom tkivu srpske umetničke scene, ovaj tok srpske avangardne, radikalne i eksperimentalne umetnosti, ne samo da nije zaostajao za najavangardnijim tokovima u zapadnoj umetnosti, već je u pojedinim slučajevima išao i ispred njih.

  • Dialog mit dem Anderen I
  • Dialog mit dem Anderen II
  • Dialog mit dem Anderen III

Većina radova Wiener Art kolekcije okupljenih na izložbi Paralelni tokovi bili su predstavljeni austrijskoj publici na velikoj izložbi „Unknown Familiars” (Nepoznati poznanici) organizovanoj u prestižnom bečkom Leopold muzeju u periodu od maja do oktobra 2024. godine. Odmah po povratku u Srbiju, odlučili smo da ova vredna umetnička dela prikažemo našoj publici koja je do sada imala prilike da iste vidi u Kruševcu i Pirotu. 

Na izložbi će biti prkazana dela sledečih umetnika:

Vladan Radovanović, DEI LEČI (Bora Vitorac, Dragoljub Pavlov), Mira Brtka, Slobodan Braco Dimitrijević, Milena Čubraković, Dragoljub Raša Todosijević, Mrđan Bajić, Ana Bešlić, Zoran Popović, Čedomir Vasić, Slobodan Era Milivojević, Nedeljko Neša Paripović, Radomir Damnjanović Damnjan, Srđan Apostolović, Gergelj Urkom, Živko Gera Grozdanić

Svi radovi čine važan deo Wiener Art kolekcije savremene srpske umetnosti, jedne od najreprezentativnijih zbirki novije umetnosti kod nas, koju je kompanija Wiener Städtische osiguranje počela da formira 2011. godine i koja danas okuplja preko 600 radova. https://art.wiener.co.rs/

Kolekcija savremene srpske umetnosti – Wiener Art je jedna od retkih umetničkih kolekcija sa ovih prostora koja se sistematično i dosledno bavi sakupljanjem i čuvanjem umetničkih dela koja prevazilaze tipične korporativne kolekcije. Kao jedna od najvećih umetničkih zbirki u Srbiji, ona čuva neka od najreprezentativnijih dela koja su nastajala u dugom vremenskom periodu od pedesetih godina prošlog veka pa sve do današnjih dana. Kada se iz današnje perspektive posmatra ovo polje istraživanja umetnosti koje se poigravalo medijima, tehnikama kao i samim poimanjem umetničkog dela, počev od borbe za apstrakciju i njene najradikalnije ishode, sve do oslobađanja umetnosti od svih socijalnih i kulturoloških konvencija, nameće se pojam „paralelnog toka“ kao jednog posebnog umetničkog i kulturno-istorijskog fenomena koji postoji unutar svog okruženja, ali je i izdvojen iz njega, dok je istovremeno blizak i kompatibilan sa udaljenim umetničkim scenama zapadnoevropske i američke umetnosti. Taj dvostruki paralelizam, čini se kao bitno obeležje srpske umetnosti druge polovine XX veka i predstavlja bitan deo korpusa umetničkog nasleđa koje baštini Wiener art kolekcija.

Osnivač Wiener Art kolekcije je Wiener Städtische osiguranje. Zbirka predstavlja umetnost koja odražava duh svog vremena, okupljajući dela koja su po svojim karakteristikama ispred društvene, političke i umetničke prakse u vreme nastanka. Misija kojom se ova kompanija rukovodila u građenju kolekcije, osim okupljanja svih reprezentativnih savremenih umetničkih praksi, bila je i podsticanje umetničke produkcije i stvaralaštva, kao i promocija novih umetničkih praksi u Srbiji.

Inicijativa kompanije za sakupljanjem dela visoke istorijsko-umetničke vrednosti zapravo označava ozbiljnost namere da se kolekcija formira oko strateškog cilja prepoznavanja i čuvanja od zaborava širokog spektra različitih inovativnih umetničkih praksi i njihove burne istorije. Tako su na jednom mestu okupljeni dokumenti i artefakti prvih konceptualnih radova i performansa iz 50-ih godina prošlog veka (Radovanović), akcija i fotografija (Dei Leči), eksperimentalnim skulpturalnim formi iz sedamdesetih (Čubraković,Bešlić, Brtka) kao i novih radikalnih umetničkih praksi (Todosijević, Damnjan, Popović, Paripović, Milivojević, Urkom, Vasić) koji su suštinski promenili tok domaće savremene umetnosti. Takođe, tu su radovi umetnika aktivnih tokom poslednjih decenija XX veka (Grozdanić, Bajić, Apostolović) koji se i konceptualno i stilski nadovezuju na prethodne generacije umetnika, i koji su postali okosnica svakog relevantnog pregleda umetničke scene sa kraja XX i početka XXI veka. Ovako koncipirana kolekcija veoma smelo nastoji da sveobuhvatnim pristupom istorijskim i savremenim dešavanjima na umetničkoj sceni i njenim protagonistima omogući ne samo čuvanje i predstavljanje javnosti dela koja baštini, već i da postavi nova pitanja, preispita uvrežena shvatanja i omogući nova„ čitanja“ i razumevanja srpske umetnosti generacijama koje dolaze. Objedinjavanje umetnika različitih generacija, individualnih poetika i kreativnih praksi, počev od onih najstarijih pa do najmlađih, ukazuju na smišljenu nameru kompanije da aktivno participira u polju kulture i doprinese boljem razumevanju nastanka umetničkih procesa, njihovog društvenog, političkog i kulturnog konteksta u sredini koja je prošla kroz dug i bolan proces tranzicionih promena. Wiener Art kolekcija je osmišljena kao specifična celina radova povezanih zajedničkom aktivističkom, kritičkom, ponekad i konfliktnom agendom, koja pruža interesantan uvid u neke od najznačajnijih, a do sad malo vidljivih, pojava u srpskoj umetnosti od pedesetih do dvehiljaditih. Okupljeni su umetnici koji su ostvarivali svoje radove sa suprotstavljenih pozicija kritike društva, građanskog ukusa i hipokrizije društvenih i političkih vrednosti. Širok spektar polazišta kao i pristupa daje, sveobuhvatnu sliku o nekim od najznačajnijih pojava koje su obeležile umetnost XX veka.

Saša Janjić
istoričar umetnosti i kustos izložbe

Domaća publika će biti u prilici da pogleda ove izuzetne radove do 02. oktobra.

WA logo