Fokus
Belo u beloj sobi
Essays
07.07.2021
Slavko Timotijević
Najveći izazov i vrhunski cilj u muzejsko-galerijskoj pa i kolekcionarskoj praksi jeste da se javnosti, stručnjacima i ljubiteljskoj publici, umetnička dela predstave tako da se mogu prepoznati njihove najvažnije osobine, upravo one osobine zbog kojih je neko delo zauzelo ili pretenduje da zauzme mesto u istoriji umetnosti. Kada se radi o samostalnim izložbama, što je i najčešća praksa kod nas, tu je posao veoma jednostavan – dela jednog autora se međusobno dopunjuju i kumulativno razvijaju diskurzivnu priču. No, kada se radi o grupnim predstavljanjima tu se često pojavljuje, kako pitanje čitljivosti svakog pojedinačnog dela iz konteksta izložbene konstelacije prema istoriji umetnosti i vice versa, tako i pitanje međusobnog funkcionisanja s obzirom na činjenicu da su ambicija i ideal svakog kustosa harmonična postavka.
Izložba koja je postavljena u ovom odeljku pretenduje da preko beline ili da belinom poveže različite stilske, poetske i istorijske osobenosti u jedan snažni opšti utisak koji, pak, ne ugrožava kvalitetno konzumiranje svakog pojedinačnog dela. Odnosno, odabir beline kao hipotetički vezivnog tkiva jedne specifične, rekao bih prestupničke linije u slikarstvu, a zatim i u vizuelnoj umetnosti, dakle odabir one beline koja reprezentuje tokove koji se nisu mogli uklopiti u pseudo modernističke, odnosno socmodernističke pretpostavke razvojnih pravaca umetnosti uzrokovan je potrebom da se u domaćoj istoriji umetnosti identifikuju razvojni putevi koji, po prirodi socijalističkog modernizma, nisu mogli biti uključeni u komparativno izučavanje u vreme svoga nastanka. Sa druge strane, s obzirom da se u slučaju ove izložbe uglavnom radi o delima bez ikakvog figuralnog interfejsa, čak ni u smislu asocijacija, imao sam potrebu da akumulacijom beline, jednostavnosti i preciznosti, napravim kontrapunkt tzv. istočnoj paradigmi prepunoj zemlje, gomila besmislenog sadržaja i proizvoljnosti.
Tako, ova izložba počinje sa impozantnim delom Mire Brtke koje bi trebalo čitati kao minimalistički struktuirane kompozicije koje povremeno imaju tendenciju da vibriraju i optičkim registrom. No, sliku iz 1964 godine (Bez naziva 65, 5 x 46,5) hrabro proglašavam pionirskom proto-primarnom slikom. Milena Čubraković, Đorđe Ivačković, a zatim Rajko Damnjan i Andrea Ivanović upotpunjavaju diverzitet umetničkih vokacija unutar tek jednog uskog i paralelnog toka istorije. Izložbu završavamo sa Inner Tuning-om i White Balance-om Ane Knežević kao intrigantnom prostorno svetlosnom instalacijom/montažom koja operiše različitim praktičnim, spiritualnim te perceptivnim principima koji su u vezi sa odnosom delo – galerija – retinalno/mentalna recepcija, i delom Nine Simonović, inače dobitnicom prestižne nagrade „Dimitrije Bašćićević Mangelos“, čija tautološka belina krije manuelnost, lične istorije i energiju monohromne reprezentacije. A u sredini priče Ana Bešlić i belina forme koja se otvara prema životu.
